نحوه اتصال دو کابل فشار قوی و ضعیف (روش های مفصل بندی) + ویدیو

روش‌های رایج اتصال دو کابل و مفصل‌بندی کابل

در این مقاله قصد داریم به اتصال دو کابل به طور اختصاصی بپردازیم. البته انواع اتصالات کابل شامل : اتصال انتهایی، اتصال سر به سر ،اتصال سه راهی و اتصال چهار راه است. در شرایطی که کابل آسیب ببیند و بخواهند آن را ترمیم کنند و یا جهت اتصال کابل ها در مسیر های طولانی ، انشعابات و انتهای خطوط جهت اتصال کابل ها از وسایلی استفاده می شود که می تواند محل اتصال را در مقال رطوبت، فشارهای مکانیکی و عوامل الکتریکی حفاظت کنند این وسایل را مفصل و سرکابل می نامند.

نکته : ویدیو کامل آموزش اتصال کابل های فشار قوی برای درک بهتر در انتهای مطلب قرار دارد اما پیشنهاد میکنیم قبل از آن مطلب را برای شناخت کامل انواع اتصالات در اندازه و شرایط متفاوت و همچنین رعایت نکات ایمنی مطالعه فرمایید . 

اگر بخواهیم دو کابل را هم متصل کنیم احتمالا تنها به یک چسب برق نیاز خواهیم داشت و عملا نگرانی از جهت مسائل حرارتی نخواهیم داشت.اما این قضیه برای کابل های فشار متوسط و قوی کاملا متفاوت است.در خطوط 6تا 33کیلو ولت که تنش جریان بالاست مسئله حرارت و عایق بندی به شدت مورد توجه است.شناخت کابل ها برای تشخیص نوع اتصال و بهینه سازی سیستم لازم است لذا به اختصار به معرفی کابل های فشار قوی و کابل های فشار ضعیف می پردازیم.

تفاوت کابل فشار قوی و ضعیف

1. ساختار هادی ها
2. جنس عایق به کار رفته
3.  ضخامت
4. وزن

انواع اتصالات کابل

اتصالات کابل ها به یکدیگر :

برای اتصال کابل ها به یکدیگر از دو راهه و برای انشعاب گرفتن از آنها سه راهی استفاده می شود.در این نوع اتصالات کابل ها را داخل مفصل های مخصوصی قرار داده و درون آنهارا با قیر پر می کنند.

اتصالات کابل ها به مدار :

برای اتصال کابل ها به مدار از وسیله ای به نام کابلشو و سرکابل استفاده می شود که متناسب با کاربردش انواع متفاوتی دارد.

کابل های فشار قوی

در سرتاسر جهان ، تلاقی عوامل محیطی ، اجتماعی و اقتصادی منجر به ضرورت به روزرسانی شبکه های ولتاژ بالا (HV) در کشورهای پیشرفته و ایجاد شبکه های انتقال جدید به ویژه در کشورهای نوظهور شده است. اکنون بیش از هر زمان دیگر ، اپراتورهای شبکه باید انتقال ایمن ، مطمئن و از نظر اقتصادی کارآمد برق را تضمین کنند.به حداقل رساندن تلفات در هنگام انتقال (به ویژه در فواصل زیاد) ، نصب سریع خطوط جدید و بازسازی خطوط قدیمی، ادغام انرژی از منابع انرژی جدید (تجدید پذیر)  اثرات مخرب بر روی محیط زیست را به حداقل می رساند.

به طور معمول سطح ولتاژی بیشتر از 36 کیلو وات دارند.ساختمان داخلی همه ی کابل ها معمولا از یک لایه هادی و یک لایه عایق ساخته شده است ،اما با توجه به کاربردشان می توانند متفاوت باشند این امر باعث می شود جنس،شکل ،سطح مقطع ،تعداد هادی و عایق متفاوتی داشته باشند.

انواع کابل فشار قوی

کابل های فشار قوی خود به دو دسته تقسیم می شوند:کابل روغنی با فشار زیاد و کابل های گازی که در انواع گوناگونی تولید می شوند و برای مصارف مختلف به کار می روند .گاها از این کابل های فشار قوی می توان زیر آب استفاده نمود.نوع عایق به کار رفته در کابل های فشار قوی از جنس مس یا آلومینیوم است وعایق آن پلی اتیلن کراس لینک شده می باشد همانطور که می دانیم این عایق جذب کمتر و ثابت دی الکتریک کمی دارد.

علائم ثبت شده روی کابل های فشارقوی طبق استاندارد VDEبه شرح زیر است:

• N:کابل مسی
• NA:کابل آلومینیومی 
• Y:عایق هادی از جنس PVCاست 
• ZY:جنس عایق  PETاست
• H:ورقه ی کاغذی متالیزه دور عایق هادی 
• T:مفتول نگهداری برای کابل های هوایی
• F:بانداژ محافظ فولادی 
• R:حفاظت فولادی 
• B:بانداژمحافظ فولادی به صورت نوار
• C:سیم صفر که به صورت لوله دور عایق سه سیم دیگر پیچیده شده است
• GB:بانداژ فولادی برای محکم کردن مواردF وR
• Y:روکش غلاف از جنس 
• re:سیم گرد تک رشته ای 
• rm:سیم گرد چند رشته ای
• s:غلاف مسی
• k:غلاف سربی 
• se:سیم با سطح مقطع مثلثی تک رشته ای 
• sm:سیم با سطح مقطح مثلثی چند رشته ای 

کابل های فشار ضعیف:

این نوع از کابل ها با سطح ولتاژی از 600 تا 1000 ولت می باشد که مانند کابل های فشار قوی انواع مختلفی دارند. از جمله این کابل ها می توان به کابل های ضد آتش و مقاوم در برابر شعله اشاره نمود.جنس هادی این کابل ها مس و آلومینیوم و عایق این کابل ها پلی اتیلن است.اصلی ترین تفاوت کابل فشار قوی و فشار ضعیف در ساختار آن است در کابل های فشار قوی لایه نیمه هادی داخلی و خارجی وجود دارد اما کابل های فشار ضعیف فاقد این لایه ها می باشند.درکابل های فشارضعیف عایق رشته ی کابل با رنگی خاص مشخص می شود.طبق استاندارد رنگ کابل های فشار ضعیف به ترتیب زیر است:

• کابل دو رشته:خاکستری روشن_سیاه
• کابل سه رشته:خاکستری روشن_سیاه_قرمز
• کابل چهار رشته:خاکستری روشن_سیاه_قرمز_آبی
• کابل پنج رشته:خاکستری روشن_سیاه_قرمز_آبی_سیاه

---

اتصال دو کابل با کابلشو

برای اتصالات جداشدنی کابل ها،از کابلشو استفاده می شود.کابلشوها،با توجه به سطح مقطح سیم،در اندازه های مختلف ساخته می شوند.علاوه بر این کابلشو در انواع مختلف پرسی،لحیمی و پیچی در بازار موجود می باشد.برای به دست آوردن اتصال صد در صد و قابل اطمینان،اغلب کابلشو ها را به هادی های کابل،لحیم یا پرس می کنند.انتهای کابلشو حفره ا قرار دارد که برای وارد کردن سیم یا کابل لخت به داخل آن می باشد.کابلشودر سایزهای مختلف وجود دارد.

درهنگام استفاده از کابلشو باید به موارد زیر توجه شود.

1. جهت اتصال کابل افشان از مقطع یک میلی متر مربع به بالا و کابل های مفتولی از مقطع 10میلی متر مربع به بالا در محل های اتصال از کابلشو استفاده می گردد.کابل های مفتولی با 6 میلی متر و کمتر را می توان بدون استفاده از کابلشو به دستگاه مربوط متصل نمود.
2. جنس کابلشو برای اتصال هادی های مسی به مسی از فلز مس،برای هادی های آلومینیومی به آلومینیومی از فلز آلومینیوم و برای اتصال هادی های آلومینیومی به مسی از نوع بیمتال استفاده می شود.
3. بر روی کابلشو دو عدد نوشته می شود که یکی مربوط به قط سیمی است که در کابلشو وارد می شود و عدد دیگر قطر پیچی که به این سوراخ می خورد می باشد.
4. بستن دو کابلشو زیر یک پیچ ممنوع است مگر آن که زمان بسته و باز شدن کابلشوها هم زمان باهم باز و بسته شوند.به عنوان مثال در دو موتور که سیم اتصال زمین آن ها به یک پیچ بسته شده است اگر یکی از موتورها بسوزد و سیم اتصال آن باز شود ،سیم اتصال به زمین موتور دوم نیز باز خواهد شد.در این صورت اگر اتصال بدنه ای برای موتور دوم رخ دهد خطرآفرین است.

معنی رنگ بندی کابلشو :

رنگ پلاستیکی مصوب روی دسته ی کابلشو عین شماره سیمی است که باید در کابلشو قرار گیرد :

1. رنگ قرمز برای سیم 5/1میلی مترمربع،رنگ آبی برای سیم 5/2میلی متر مربع ،

2. رنگ زرد برای سیم 4و6 میلی متر مربع می باشد.

3. برای کابلشوهای بزرگتر روی کابلشو شماره ی سیم حک شده است.

اتصال دو کابل با بوشن یا موف

جهت اتصال سر به سر دو سیم و یا کابل استفاده می شود.موف کابل، بسته به نوع کابل مسی یا آلومینیومی و فاقد روکش عایق و موف سیم دارای روکش عایق است.هنگامی که بخواهیم دو کابل اتصال سر به سر داده شود انتهای یک کابل و ابتدای یک کابل دیگر به اندازه ی نصف طول موف عایق برداری می شود و سپس طولی از سیم که عایق آن برداشته شده است در داخل موف قرار داده می شود و با پرس کابلشو هیدرولیکی هادی های دو  کابل پرس می شود.دو سیم یا کابل باید هم سایز باشند و دو سیم با اختلاف قطر را نمی توان توسط ماسوره به هم متصل نمود.

---

   (( مفصل بندی کابل فشار قوی ))   

به طور کلی به سه روش رایج انجام می‌شود 

1. استفاده از آپارات

روش‌سنتی و به عبارتی قدیمی‌ترین روش مفصل بندی سیم و کابل، روش آپارات است. برای مفصل بندی به روش آپارات نیازی به تجهیزات خاص و پیشرفته‌ای ندارید. در این روش ابتدا مقدار مشخصی از روکش سیم را جدا نموده و سیم‌ها را برای مف زدن آماده می‌کنیم.

– موف زدن بخشی از عملیات مفصل بندی کابل است. در این بخش سر رشته سیم‌ها را درون لوله‌ی استوانه‌ای به نام موف قرار داده و پرس می‌کنند.

قطر داخلی موف و نیز فشار پرس در این فرایند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ابعاد موف‌ها را باید بر اساس قطر رشته سیم‌ها انتخاب نمود و فشار پرس اعمالی نباید به حدی باشد که منجر به قطع شدن سیم‌ها شود.

در روش آپارات مفصل‌ها آب‌بندی نمی‌شوند. از این رو احتمال نفوذ آب به درون مفاصل افزایش می‌یابد. از کاستی‌های روش آپارات می‌توان به مقاومت پایین آن در برابر فشارهای بالای مکانیکی اشاره کرد.

2. استفاده از مفصل حرارتی

برای مفصل‌بندی حرارتی کابل‌های سه رشته، یک ترموفیت سایز بزرگ، سه ترموفیت کوچک و سه عدد موف نیاز خواهد بود. در مفصل‌بندی کابل برق فشار قوی به شیوه‌ی حرارتی باید مقدار بیشتری از پوشش کابل جدا شود (در مقایسه با روش آپارات).

پس از اتصال موف‌ها به سر سیم‌ها و پرس آن، فیت‌های تهیه شده را روی موف‌ها قرار داده و حرارت می‌دهیم. فیت‌ها در مواجهه با هوای داغ منقبض شده و به موف می‌چسبند. در مرحله‌ی بعد، فیت سایز بزرگ را روی ناحیه‌ی اتصال کشیده و حرارت می‌دهیم.

ابتدا و انتهای مفصل ساخته شده را به کمک چسب عایق نموده و به این روش از نفوذ هرگونه رطوبتی به درون مفصل پیشگیری می‌شود. روش حرارتی به نسبت با سرعت بیشتری انجام می‌شود.

اما فیت‌های مورد استفاده مقاومت کافی را در برابر آسیب‌های مکانیکی فراهم نمی‌کنند. از این رو در صورت آسیب دیدن مفصل، آب به راحتی به بخش‌های مختلف کابل نفوذ کرده و منجر به بروز خسارت خواهد شد.

3. استفاده از مفصل رزینی (بهترین روش)

در میان روش‌های ذکر شده، با اطمینان می‌توان گفت مفصل بندی به روش رزینی بهترین روش می‌باشد. کیفیت عایق بندی کابل و نیز میزان مقاومت آن در برابر آسیب‌های احتمالی قابل توجه است.

برای مفصل بندی به این روش ابتدا مواد و وسایل زیر را تهیه کنید؛

• • قاب طلق
• • درپوش
• • چسب رزین
• • جداکننده‌ی فاز کابل

دلیل مفصل بندی در کابل‌های فشار قوی، ایجاد یک اتصال امن، مستحکم و غیرقابل نفوذ بین دو کابل است. اتصالی که در مواجهه با رطوبت و آسیب‌های مکانیکی به خوبی مقاوم باشد. بنابراین چسبی که در این فرایند مورد استفاده قرار می‌گیرد باید استحکام لازم را فراهم نماید. دقت داشته باشید رزین خریداری شده دارای استاندارد و اعتبار مصرف باشد.

نحوه اتصال مفصل رزینی با موف و ..

در این روش ابتدا با استفاده از موف و یا روش‌های دیگر سیم‌ها به یکدیگر اتصال داده می‌شوند. سپس محل اتصال را در داخل قاب طلق قرار می‌دهند. از قطعات جدا کننده‌ی فاز برای ایجاد فاصله‌ی امن بین کابل‌ها و پیشگیری از بروز نشتی و اتصال جریان استفاده می‌شود.

در مرحله‌ی بعد، قسمت فوقانی قاب طلقی را در جای خود قرار داده و چفت می‌کنند. برای جلوگیری از نشت رزین باید دو طرف قاب را به کمک چسب عایق بندی نمود. در این مرحله چسب را از دریچه‌ی موجود در محفظه ریخته و به آرامی محفظه را تکان می‌دهند تا هوای حبس شده خارج شود.

پس از پر کردن محفظه، درب آن را ببندید تا خشک شود. قابل ذکر است که برای خشک شدن رزین بین 1 تا 4 ساعت زمان نیاز است. از طرفی میزان رطوبت و دمای هوا نیز در تغییر این زمان تاثیر گذار است. بنابراین برای اطمینان از خشک شدن کامل آن این زمان را در نظر داشته باشید.

رزین مورد استفاده در این روش استحکام و مقاومت بالایی برای مفصل ایجاد نموده و از این رو به عنوان بهترین روش برای مفصل بندی کابل‌ها شناخته می‌شود. با این حال برای کابل‌های قطور ضخامت مفصل ممکن است دردسر آفرین باشد. به عبارتی، در برخی اماکن که دارای محدودیت فضا هستند، امکان نصب کابل‌هایی با این ضخامت وجود ندارد.

علاوه بر روش‌های مذکور، روش نوین دیگری برای مفصل بندی توسط برخی از شرکت‌های تولید کننده ابداع شده است. این روش که در واقع ترکیبی از سه روش پیشین است، تا حدودی نواقص و کاستی‌های هریک‌ از روش‌ها را برطرف نموده است.

ویدیو کامل آموزش اتصال کابل های فشار قوی